نمای هر ساختمان بخشی از هویت آن ساختمان است. همان‌طور که برای افراد مختلف حتی با وجود خصوصیات فرهنگی و خانوادگی مشترک، چهره‌های متفاوت وجود دارد، نماهای ساختمانی نیز در یک شهر و محله یک شکل و یکسان نیستند و دارای فرم‌ها و طرح‌های مختلف هستند.
در این مقاله قصد داریم این نماها را با هم بررسی کنیم و خصوصیات هر کدام را بشناسیم.
البته برای طراحی نما، مسائل متعددی دخیل هستند مثل جنس مصالح، اقلیم، زیبایی‌شناسی و… که در مقاله‌ای جدا به تمام این موارد پرداخته‌ایم و می‌توانید آن را از اینجا مطالعه کنید.
نمای ساختمان کلاسیک یا رومی
زادگاه نمای رومی یا کلاسیک، همان‌طور که از نامش پیداست، روم باستان است و این نما متعلق به امپراتوری روم و برگرفته از سبک و سیاق هنری و بافت فرهنگی مردمان آن دوران است.
نمای رومی امروزه یکی از محبوب‌ترین نماها در بین خانواده‌های ایرانی است که تمایل به لوکس بودن منازل خود دارند؛ اما لازم است بگوییم که این نما، در واقع، به شکل و ظاهر غیراصولی و نادرست وارد ایران شده است.
این نما، برای معابد رومی استفاده می‌شده و تجملات در آن، با اصول و ضوابط دقیق بکار می‌رفته است، اما چیزی که امروزه در نماهای کلاسیک شاهد آن هستیم، پوسته‌ای ادغام‌شده از ترکیب عناصر اصلی این نما، بدون رعایت سلسله‌مراتب آن است.
اِلمان‌ها
عناصری که در نمای کلاسیک امروزی در بین تمامی نماهای ساخته شده، مشترک است موارد زیر هستند.
ستون‌های متعدد در سایزهای مختلف
استفاده از سرستون‌های کله‌گاوی
قوس‌های بزرگ به همراه نقش برجسته
استفاده از انواع پا ستون، انواع کتیبه، گلویی‌ها (عناصر تزیینی در این نما، که در بناهای رومی اصیل، نقش سازه‌ای داشتند)
همان‌طور که در تصاویر می‌بینید، سنگ، در این نما، متریال اصلی و عمده محسوب می‌شود.
چنان که گفته شد، نماهای کلاسیک امروزی، انواع و اقسام موارد غیراصولی را در خود جای داده‌اند به‌طوری که در برخی نماها شاهد آن هستیم که از سیمان به جای سنگ استفاده شده است.
البته دلیل اصلی این تغییر را می‌توان هزینه‌های زیاد ساخت و اجرای نمای سنگی و در درجه دوم، بالا رفتن وزن ساختمان معرفی کرد.
نمای ساختمان سنگ
نماسازی با سنگ از دیگر نماهای محبوب امروز در ایران است که در اکثر مناطق کشور با اقلیم‌های متفاوت می‌توان از آن استفاده کرد.
نمای سنگی ساختمان به شکل‌های گوناگونی اجرا می‌شود و از سنگ‌های مختلف می‌توان به این منظور استفاده کرد.
البته نباید فراموش کرد که هر سنگی را نمی‌توان برای همه اقلیم‌ها به‌کار برد زیرا سنگ‌ها با وجود مقاومت بالا، باید تا حدی سازگاری با شرایط جوی منطقه را هم داشته باشند.
به طور کلی دو دسته اصلی برای نماسازی با سنگ وجود دارد.
نماسازی با سنگ‌های طبیعی
سنگ‌های طبیعی را یا می‌توان به صورت لاشه‌سنگ در نماسازی بکار برد یا در به صورت تراش خورده‌ی امروزی که در اکثر ساختمان‌ها بکار می‌روند.
البته سنگ‌های برش خورده که در نمای ساختمان استفاده می‌شوند بسیارند اما عمده‌ترین آنها موارد زیر هستند.
سنگ لاشه
استفاده از لاشه سنگ‌ها برای ساختمان‌های بلند توصیه نمی‌شود و بیشتر مناسب ساختمان‌های یک طبقه و ویلایی هستند.
زیرا سنگ استفاده شده در این ساختمان‌ها وزن بالایی دارد و در ارتفاع زیاد مشکلات متعددی از جمله عدم مقاومت در برابر زلزله ایجاد می‌کند.
همچنین امکان سقوط این سنگ‌ها در اثر گذشت زمان و از بین رفتن چسبندگی بین ملات و سنگ وجود دارد که می‌تواند حادثه آفرین باشد.
گرانیت
سنگ گرانیت از دیگر سنگ‌های محبوب در ساختمان سازی است.
معایب
سنگ گرانیت عایق خوبی در برابر صدا و آتش سوزی نیست.
هزینه این نوع سنگ نما بالا است و همین امر موجب می‌شود نصب گران و سخت باشد.
البته با در نظر گرفتن زیبایی نهایی ساختمان‌هایی با نمای گرانیتی، بتوان از قیمت بالای آن تا حدودی چشم‌پوشی کرد.
سرعت اجرای این نما به دلیل طولانی بودن زمان ملات ریزی پشت سنگ و گیرایی ملات و سنگ پایین است.
وزن این سنگ بسیار بالاست و در طبقات زیاد مقاومت ساختمان در برابر زلزله را کاهش می‌دهد.
مزایا
سنگ گرانیت از تنوع نسبتاً خوبی برخوردار است.
نمای نهایی ساختمان با این سنگ بسیار زیباست.
در کشور تعداد معادنی که می‌توان از آنها سنگ گرانیت استخراج کرد بالاست و از این جهت بر دیگر سنگ‌ها برتری دارد.
ابعاد و اندازه محدودی ندارد و می‌توان آن را به‌راحتی در سایزها و شکل‌های مختلف برش داد.
تراورتن
تراورتن نوعی سنگ رسوبی است. کیفیت و خصوصیات سنگ تراورتن باعث شده سنگ محبوبی برای نمای ساختمان باشد.
معمولاً به‌صورت طبیعی در رنگ‌های سفید، کِرِم، خاکستری، برنز و قرمز وجود دارد.
هر چه رنگ این سنگ‌ها روشن‌تر و رو به سفید باشد، یعنی ناخالصی در آن کمتر است و از سنگ از مرغوبیت بیشتری برخوردار است.
این سنگ در نمای ساختمان رومی یا کلاسیک بسیار کاربرد دارد.
معایب
اگر سنگ خیس باشد و دمای محیط به دمای انجماد برسد، این سنگ به‌راحتی خرد می‌شود به همین دلیل برای اقلیم‌های سرد مناسب نیست.
سطح این سنگ به دلیل صیقلی بودنان لغزنده است و اگر در محوطه سازی بکار برود بخصوص در مواقع بارندگی، می‌تواند مشکل ساز شود.
مزایا
سنگ تراورتن یکی از بادوام‌ترین سنگ‌های موجود در بازار ایران است و از مقاومت بالایی برخوردار می‌باشد.
خلل و فرج طبیعی در سطح این سنگ زیباییان را دوچندان می‌کند و ظاهری آراسته و شیک به نما می‌دهد.
این خلل و فرج‌ها چسبندگی بهتری نیز بین سنگ و ملات ایجاد می‌کنند.
تراورتن مقاومت خوبی در برابر گرمای هوا دارد.
تنوع این سنگ در رنگ و طرح نقش بسیار زیاد است.
در مقایسه با سایر سنگ‌هایی که از آنها نام بردیم، ارزان‌تر است و این امر موجب می‌شود گزینه خوبی برای نمای ساختمان باشد.
مرمر
سنگ مرمر از دیگر سنگ‌های طبیعی است که در ساختمان سازی کاربرد زیادی دارد.
البته این کاربرد بیشتر به درون خانه‌ها محدود می‌شود اما می‌توان در بخش کوچکی از نما در اِلمان‌های خاصی از آن استفاده کرد.
سنگ مرمر سطح براقی دارد که آن را برای هر ساختمانی مناسب نمی‌کند؛ زیرا می‌تواند دید عابران را محدود کند.
نمونه‌ی استفاده از سنگ مرمر را در کف‌سازی محوطه مراکز مذهبی بسیار دیده‌اید.
مرمر خالص سفید رنگ است اما مرمرهای ناخالص که رگه‌های آهکی دارند به رنگ‌های خاکستری، سیاه، سبز، قرمز، زرد و ارغوانی نیز وجود دارند.
مزایا
سنگ مرمر در برابر سرما و گرمای ناگهانی بسیار مقاوم است.
سنگ مرمر گرما را جذب نمی‌کند و به همین دلیل سطح آن همیشه خنک است.
نگهداری و تمیز کردن سنگ مرمر کار آسانی است و حتی با یک دستمال مرطوب تمییز می‌شود.
معایب
سنگ مرمر در برابر خراش و ساییدگی مقاومت زیادی از خود نشان نمی‌دهد.
به نسبت سایر سنگ‌هایی که در دکوراسیون داخلی ساختمان بکار می‌روند قیمت بالاتری دارد.
این سنگ در برابر اسیدها مقاوم نیست و دچار خوردگی می‌شود.
علاوه بر آن سنگ مرمر سنگ بسیار گران‌قیمتی است و برای اجرا در سطح‌های زیاد مناسب نمی‌باشد.
نماسازی با سنگ‌های مصنوعی
سنگ‌های مصنوعی از ترکیب مجدد سنگ‌های طبیعی با افزودنی‌هایی مثل سیمان و مواد پلاستیکی و انواع پلیمرها ساخته می‌شوند. این ترکیب به دلیل کم کردن وزن سنگ‌هاست.
پلاستیک‌ها بسیار سبک‌تر از سنگ‌ها هستند و ترکیب این دو می‌تواند وزن سنگ را تا حد مطلوبی کاهش دهد.
بعضی مزایای سنگ مصنوعی این موارد هستند
تنوع در طرح و رنگ به دلیل مواد افزودنی موجود در آن
سنگ مصنوعی سبک‌تر از سنگ‌های طبیعی است
وزن کمتر ساختمان و در نتیجه کاهش اثر زلزله بر ساختمان
عدم محدودیت برای ابعاد تولیدی
مقاومت بالاتر در برابر عوامل جوّی
نصب راحت‌تر و بدون دردسر
سنگ‌های آنتیک
سنگ آنتیک، رایج‌ترین سنگ مصنوعی ساختمانی است که از ترکیب خرده‌های سنگ گرانیت با انواع چسب‌ها ساخته می‌شود.
در معادن هنگام خارج کردن قطعات سنگ بزرگ، اگر تکه سنگی خرد شود، به عنوان ضایعات سنگی وارد بازار شده و با چسب‌های مختلف مجدداً به یکدیگر چسبانده می‌شوند.
این سنگ‌ها که به نام سنگ آنتیک می‌شناسیم و در نماسازی بسیار کاربرد دارند.
مزایا
- سنگ‌های آنتیک نسبت به هر نوع تغییر محیطی بسیار مقاوم هستند.
- نسبت به سایر سنگ‌های طبیعی از وزن کمتری برخوردار هستند.
- در رنگ‌ها و اندازه‌ها و طرح‌های متنوع عرضه می‌شوند.
- اکثراً دارای سرعت نصب بالاتری هستند.
نمای ساختمان شیشه ای
با پیشرفت ماشین‌آلات و صنعت ساخت شیشه، کاربرد این متریال در نمای ساختمان به طور روزافزونی افزایش یافت.
نماهای شیشه‌ای بسیار زیادی وجود دارند که تفاوت این نماها در قاب نگه‌دارنده‌ی شیشه‌هاست.
این قاب‌ها عبارت‌اند از فریم لیس، اسپایدر، کرتین وال، نمای دو پوسته… که تمامی این موارد، در ساختمان‌هایی با نمای تمام شیشه‌ای بکار می‌روند.
البته لازم به ذکر است که نماهای تماماً شیشه با وجود رایج بودنشان در سطح کشور به‌هیچ‌عنوان مناسب این اقلیم نیستند.
این نماها مناسب آب‌وهواهایی هستند که تأمین نور خورشید و گرمای حاصل از آن از طریق پنجره‌های کوچک و معمولی میسر نباشد.
شیشه‌ها ضریب انتقال حرارتی بالایی دارند یعنی انرژی زیادی را وارد محیط زیرین خود می‌کنند به‌طوری‌که فضا حالت گلخانه‌ای پیدا می‌کند.
این مسئله باعث مشود در ساختمان‌های تمام شیشه‌ای مصرف انرژی جهت تأمین گرمایش و سرمایش تا حد بسیار زیادی بالا برود و اتلاف انرژی بیشتری نیز شکل بگیرد.
مزایای استفاده از شیشه
از مزایا قابل توجه شیشه زیبایی و ظرافت نمای آن است.
شیشه وزن کلی ساختمان را تا حد چشمگیری پایین میاورد.
می‌توانید از حداکثر نور خورشید بهره ببرید.
زمان اجرای نما با شیشه سریع‌تر است.
دید و منظری زیبا با افراد درون ساختمان هدیه می‌دهد.
هزینه‌های نگهداری آن کمتر است.
معایب کار با شیشه
همواره و به طور مرتب باید شیشه‌ها را شست و شو دهید.
در برابر ضربه مقاومت بسیار کمی دارند.
نمای ساختمان کامپوزیت
امروزه از کامپوزیت‌ها برای نمای بیرونی ساختمان استفاده می‌شود. ورق‌های کامپوزیت از دو لایه آلومینیوم و پلاستیک یا یک ماده معدنی پرکننده تشکیل شده‌اند.
معایب
به این دلایل استفاده از کامپوزیت ها به صرفه نیست.
صرفه اقتصادی
به دلیل استفاده از مصالح متعدد برای نصب این ورق‌ها هزینه اجرای آنها تا حدی بالا می‌رود.
دوام
نازکی این پانل‌ها باعث می‌شود در برابر ضربه مقاومت کمی داشته باشند.
جرم پذیری
به مرور زمان این ورق‌ها جرم می‌گیرند و روی این پانل‌ها لکه میافتد.
مزایا
برخی محاسن استفاده از کامپوزیت موارد زیر هستند.
تنوع رنگ بالا
ورق‌های کامپوزیتی رنگ‌بندی بسیار بالایی دارند از این رو می‌توان از رنگ دلخواه در نمای ساختمان استفاده کرد.
سرعت نصب بالا
ورق‌های کامپوزیت به صورت آماده در دسترس قرار دارند و به همین دلیل به راحتی و با سرعت زیاد می‌توان آنها را نصب کرد.
امکان تعویض پانل‌ها
اگر هر کدام از این پانل ها دچار مشکل یا آسیب شدند، می‌توان بدون تغییر دادن کل نما، تنها پانل آسیب دیده را تعویض کرد و پانل نو جایگزین آن کرد.
امکان تغییر شکل دادن ورق‌ها
می‌توانید ورق‌های کامپوزیتی را خم کنید. از این رو برای شکل دادن به هر فرم نمایی مناسب‌اند.
سبک بودن
این ورق‌ها وزن بسیار پایینی دارند.
نمای ساختمان سرامیکی
از آنجایی که هزینه نماسازی با سنگ بالاست صنعت سرامیک سازی جایگزین مناسبی به جای آن آورده است تا علاقه‌مندان به این طرح‌ها بتوانند نمای مطلوب خود را داشته باشند.
سرامیک‌ها بر اساس مواد تشکیل‌دهنده طبقه‌بندی می‌شوند و انواع مختلفی دارند.
نصب این متریال بر روی ساختمان به دو صورت خشک (پیشرفته) و تر (شیوه‌ی قدیمی) قابل اجرا هستند.
در روش دوم یعنی روش‌تر، سرامیک‌ها را با ملات به بدنه ساختمان نصب می‌کردند که این روش معایب و مزایای خاص خود را داشت.
ما در این مقاله به برسی مزایا و معایب روش خشک نماسازی سرامیک اشاره می‌کنیم.
مزایا سرامیکی به روش خشک
نمای سرامیکی مزایای مختلفی دارند اما عمده‌ترین آنها موارد زیر هستند.
سرامیک عایق خوب رطوبتی است.
تنوع طرح و رنگ آن بالاست.
تا حد مطلوبی ضد حریق است.
قیمت مناسبی دارد. (به نسبت سنگ‌ها)
امکان تعویض راحت‌تری دارد و مثل کامپوزیت‌ها تنها با جدا کردن بخش آسیب دیده می‌توان نما را ترمیم کرد.
معایب عمده
سرامیک‌ها در برابر سرمای شدید مقاومت بالایی ندارند و ممکن است به دلیل یخزدگی دچار ترک شوند.
سرامیک‌ها مانند انواع سنگ، سنگین هستند و وزن ساختمان را بالا می‌برند.
نمای ساختمان آجری
آجر از دیرباز متریال محبوب و در دسترس برای نماسازی بوده است.
مزایای بی‌شمار آجرها باعث شده‌اند تا همچنان متریال محبوبی باشد و در نمای ساختمان‌های امروزی به وفور شاهد آن باشیم.
البته لازم به ذکر است که نماسازی با اجر دیگر به شکل سنتی و قدیمی آن کاربردی ندارد و نماسازی‌ها به شکل خشک انجام می‌شوند.
مزایا
تنوع رنگ در آجرها بالاست و هر سلیقه‌ای را راضی می‌کند.
آجر ضریب انتقال حرارت پایین دارد و به همین دلیل می‌تواند نقش یک عایق حرارتی خیلی خوب را در ساختمان داشته باشد.
به دلیل عایق بودن در برابر حرارت، مصرف انرژی توسط سیستم گرمایشی و سرمایشی ساختمان را کاهش می‌دهد.
آجرها نور خورشید را جذب می‌کنند و درون خود ذخیره می‌کنند. به این ترتیب در زمستان‌ها و فصل‌های سرد، گرمای خود را به محیط داخل پس می‌دهند و فضا را مطلوب می‌کنند.
آجرهای امروزی طی فرآیند خاصی در برابر آتش‌سوزی مقاوم‌سازی می‌شوند و نسوز هستند.
معایب
متأسفانه وزن آجرها بسیار بالاست به همین دلیل برای ساختمان‌های مرتفع مناسب نیستند.
با وجود این که آجرهای امروزی در برابر نم و رطوبت مقاومت نسبتاً خوبی دارند اما با این حال به مرور زمان ممکن است روی نما لکه‌های نم دیده شود و یا شوره در نمای آجری به چشم بخورد.
خلل و فرج‌های روی سطح نما در طول زمان آلودگی‌ها را جذب خود می‌کنند و ظاهر زیبای نما از بین می‌رود.
نمای ساختمان چوبی
چوب متریال متنوع و محبوبی برای همه قشر جامعه است. بیش از ۵۰۰۰ نوع چوب وجود دارد که می‌تواند هر کسی را راضی نگه دارد.
چوب یکی از بهترین جایگزین‌ها برای آجر، سنگ و سیمان است. انواع مختلفی دارد از ترمووود ( ترموود در واقع همان چوب طبیعی است که با شیوه‌ای خاص در دمای معینی خشک می‌شود و مناسب استفاده در فضای باز است) گرفته تا وود پلاست (چوب مصنوعی فراوری شده با پلاستیک‌ها برای استفاده در فضای باز) که همگی نماهای چوبی برای ساختمان هستند.
مزایا
اتلاف انرژی در این نماها کمتر است.
قیمت نمای چوبی از سنگ‌ها به صرفه‌تر است.
چوب‌ها قابلیت رنگ شدن دارند.
بعضی از این چوب ها عایقی ایده آل در برابر رطوبت هستند.
بعضی چوب‌ها خاصیت آکوستیک و ضد صدا دارند.
وزن چوب نسبت به دیگر متریال های نمای ساختمان پایین‌تر است
با شیوه‌های فراوری جدید این چوب‌ها در برابر حمله حشرات مقاوم‌اند.
نمای ساختمان فلزی
نمای فلزی را با نام استرچ متال نیز می‌شناسند. نماهای فلزی صفحاتی از جنس فلزاتی چون آهن، آلومینیوم، استیل… هستند که در فرایند تولید با روش‌های خاصی برش داده می‌شوند. در واقع این صفحات یکپارچه هستند و مانند توری‌های سیمی و مفتولی به یکدیگر بافته نمی‌شوند.
از برتری‌های خوب این صفحات نسبت به توری‌ها، تنوع در ابعاد، شکل و اندازه چشمه‌ها است.
مزایای نمای فلزی
تنوع طرح و رنگ در این نما بسیار بالاست
این نوع نمای ساختمانی پیش‌تر وارداتی بود اما امروزه داخل کشور تولید می‌شود و به همین دلیل قیمت آن به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.
امکان ساخت آنها در ابعاد و ضخامت‌های مورد نظر.
فراهم کردن روشنایی طبیعی و در نتیجه کاهش نیاز به روشنایی‌های مصنوعی و صرفه جویی در استفاده از برق.
کم شدن وزن ساختمان به دلیل ضخامت کم این ورقه‌های فلزی و سوراخ چشمه‌ها.
می‌توان این فلزات قابلیت رنگ پذیری دارند و علاوه بر تنوع رنگ خودشان، امکان رنگ کردن سطح آنها هم وجود دارد.
معایب نمای فلزی
به دلیل فلزی بودن آنها عایق خوبی در برابر سرما و گرما نیستند.
فلزات مقاومت کمی در برابر شرایط جوی دارند و زنگ می‌زنند. البته راهکارهای مناسبی برای جلوگیری از این اتفاق وجود دارد که معمول‌ترین آنها استفاده از ضدزنگ‌هاست.
نمای ساختمان سیمانی
نمای سیمانی، یکی دیگر از پر طرفدارترین نماهای ساختمانی است.
دلیل این محبوبیت مقاومت بالا و مستحکم بودن نمای سیمانی است.
سیمان در واقع نوعی ملات است که بر روی نمای ساختمان اجرا می‌شود و به همین دلیل است که می‌توانید در رنگ‌های متفاوت شاهد اجرای نماهای سیمانی باشید.
مزایای سیمان
استفاده از سیمان استحکام بنا را حفظ می‌کند.
باعث بالا رفتن دوام ساختمان و در نتیجه افزایش عمر ساختمان می‌شود.
از نظر اقتصادی بسیار به صرفه‌تر از انواع سنگ‌ها هستند.
سرعت اجرا در این نمای ساختمانی بالاست.
به راحتی قابل تهیه هستند و در دسترس قرار دارند.
نما در طولانی مدت تغیر شکل حاصل از ضربه و اثرات باد و باران را ندارد.
معایب سیمان
نماهای سیمانی ترک پذیر می‌باشند زیرا سیمان‌ها کمترین خاصیت انقباض و انبساط را دارند.
به دلیل جذب گرد و غبار بعد از مدتی زیبای خود را از دست می‌دهد و تیره‌رنگ می‌شوند.
نماهای سیمانی عایق خوبی نیستند.
امیدواریم این مطالب برای شما مفید بوده باشند. در مقاله بالا توانستیم انواع نمای رایج‌تر در صنعت ساختمان سازی و نماسازی را بشناسیم و با مزایا و معایب هر کدام آشنا شویم. اگر برای طراحی و بازسازی نمای مسکونی یا تجاری خود نیاز به مشاوری قابل اعتماد دارید شرکت معماری آرک مایان مشاور خوبی در این راه برای شماست.
این شرکت سابقه‌ای بالا در طراحی نما دارد که با دیدن نمونه کارهای این شرکت متوجه آن خواهید شد. برای هر نوع مشورت بیشتر و دریافت اطلاع از شیوه کار این شرکت، دیدن نمونه کارهای بیشتر و صحبت با کارشناس‌های ما در این شرکت می‌توانید از طریق این لینک با ما تماس بگیرید و ما در کوتاه‌ترین زمان نیازهای شما را پاسخ خواهیم داد.
نظری دهید